Mikołaj Barczentewicz „Relacja z konferencji Libertarian Philosophy in 21st Century”

W niedzielę 29 czerwca zakończyła się dwudniowa konferencja „Libertarian Philosophy in 21st Century” zorganizowana w Pałacu Kazimierzowskim Uniwersytetu Warszawskiego przez Koło Naukowe Austriackiej Szkoły Ekonomii i Libertarian International przy współpracy z takimi instytucjami jak Institute of Economic Affairs z Londynu i Instytut Ludwiga von Misesa z Warszawy. Ponad siedemdziesięciu uczestników z Austrii, Czech, Estonia, Francji, Holandii, Niemiec, Polski, Rumunii, Szwecji, Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych i Zjednoczonego Królestwa miało okazję wysłuchać szesnastu wykładów i wziąć udział w bardzo żywych kuluarowych dyskusjach.

Pierwszy dzień konferencji rozpoczął się od powitania uczestników przez Krystiana Michela, prezydenta Libertarian International, międzynarodowej sieci zrzeszającej przedsiębiorców, naukowców, studentów i inne osoby związane z filozofią libertarianizmu. Po krótkim powitaniu Mikołaj Barczentewicz z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawił rekonstrukcję koncepcji prawa Murraya Rothbarda, podsumowując ją jako niekompletną, wewnętrznie sprzeczną i niespełniającą wymogów potrzebnych by określić ją jako teorię. Wystąpienie Josie Appleton z Londynu poświęcone było idei nowego oświecenia. Prelegentka zwróciła uwagę na interesującą zamianę pozycji pomiędzy socjalistami (socjaldemokratami) a środowiskami wolnorynkowymi – obecnie to ci ostatni są progresywistami, podczas gdy lewica postuluję co najmniej petryfikację obecnej sytuacji (swoiście rozumiany konserwatyzm).
Dr Józef Sima z Uniwersytetu Ekonomicznego w Pradze dokonał syntezy konserwatywnego i libertariańskiego podejścia do prawa własności nawiązując do myśli amerykańskiego konserwatysty Franciszka Meyera. Dr Sima przypomniał o powodach, dla których konieczna jest ochrona indywidualnej własności oraz o ekonomicznych konsekwencjach jej naruszania.
Po krótkiej przerwie głos zabrał dr Edward Stringham z San Jose State University, w atrakcyjny aczkolwiek niezbyt głęboki sposób, prezentując anarchokapitalistyczną argumentację na rzecz dostarczania usług sądowniczych i policyjnych przez prywatne, konkurencyjne przedsiębiorstwa. François-René Rideau z Cambridge (USA) w swoim wystąpieniu starał się przekonać audytorium do przyjęcia pewnej wersji etyki obiektywistycznej propagowanej przez Ayn Rand, polegającej na odrzuceniu koncepcji poświęcenia, uznaniu swoiście rozumianego egoizmu i dość niestandardowej definicji wolności. Prelekcja ta spotkała się z krytyką ze strony wielu uczestników konferencji, wyznających tradycyjne koncepcje wolności i nie sympatyzujących z terminologią Rand.
Obiad podawany w sąsiedniej sali stanowił okazję do wymiany poglądów i dyskusji nad dotychczasowymi wykładami. Po posiłku, niemiecki powieściopisarz i filozof, Stefan Blankertz, powołując się na metodologię neomarksisty Theodora Adorno, zaproponował nową strategię dla libertarian, polegającą przede wszystkim na formułowaniu realnych i bliskich celów i uznaniu sił istniejących obecnie w świecie. Następnie głos zabrał Mikołaj Cowen z londyńskiego think-tanku Civitas opowiadając się za kolaboracją libertarian z państwem w celu uczynienia naszych krajów bardziej wolnymi, co spotkało się także z krytyką ze strony audytorium.
Bardzo wartościowe było wystąpienie dra Dariusza Jurusia z Uniwersytetu Śląskiego, będące próbą nowej systematyzacji filozofii polityki przy wykorzystaniu stosunku do państwa i własności jako zasady podziału. Systematyka ta graficznie daje się przedstawić w formie spirali, której jądrem jest anarchizm amoralistyczny Maxa Stirnera, a pozycją krańcową komunizm Karola Marxa.
Po kolejnej krótkiej przerwie uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać Jakuba de Guenin, który w barwny sposób przedstawił biografię Markiza de Lafayette i jego związki z Polską. Po wykładzie pojawiły się jednak na sali głosy, że nazywanie de Lafayette’a libertarianinem jest nieporozumieniem, na co de Guenin odpowiedział, że nikt nie jest przecież doskonały. Ostatnie dwa wykłady pierwszego dnia konferencji poświęcone były nieefektywności państwowej regulacji spektrum radiowego (dr Michał Jennings, fizyk z Londynu) i mitologiom kosmogonicznym w historii (Piotr Ludwik Boitel z Molinari Economic Institute w Paryżu).
Drugi dzień konferencji rozpoczął Krystian Michel, prezydent Libertarian International proponując minutę ciszy dla uczczenia pamięci zmarłego dzień wcześniej prezydenta International Society for Individual Liberty, Wincentego Millera. Michel wygłosił następnie prelekcję na temat „Dlaczego jest tak mało libertarian i dlaczego nie ma to znaczenia”, argumentując że libertariańska teoria jest najlepszym opisem społeczno-ekonomicznych zmian zachodzących w dzisiejszym świecie i jest ona najlepszym fundamentem do budowy nowego porządku politycznego. Ponieważ umowy społeczne nie są ustanowione przez racjonalną argumentację ale stają się konieczne z powodu pewnych zmian technologicznych i gospodarczych, nie ma więc znaczenia jak niewielu jest libertarian, ważne jest, że ich teoria jest właściwa.
Doradca ekonomiczny Michała Gorbaczowa, profesor Yuri Maltsev (Carthage College,  USA) w swoim niezwykle interesującym wystąpieniu wskazał na problem „klątwy naturalnych zasobów”, polegającej na tym, że reżim panujący, który ma dostęp do dużych zasobów naturalnych nie musi – ceteris paribus – dbać o swoich poddanych tak bardzo, jak reżim utrzymujący się w znacznej części z podatków ludności. Najlepszym przykładem tej „klątwy” był Związek Sowiecki. Po wystąpieniu prof. Maltseva doszło do żywej dyskusji między prelegentem a Januszem Korwin-Mikke. Kolejny wykład wygłosił Witold Falkowski, prezes Instytutu Misesa, dokonując syntetycznego przedstawienia stanowisk czterech ekonomistów ze Szkoły Austriackiej odnośnie państwa. Następnie Stefan Metzeler, szwajcarski przedsiębiorca, wskazał na problemy z koncepcją globalnej demokracji, a także samym pojęciem demokracji. Zwrócił też uwagę na substancjalne różnice pomiędzy demokracją szwajcarską a demokracją promowaną w Unii Europejskiej.
Ostatni wykład konferencji należał do Krzysztofa Śledzińskiego z Uniwersytetu Warszawskiego, który skupił się na porównaniu średniowiecznej i współczesnej koncepcji własności, krytykując jednocześnie tzw. „państwowy kapitalizm” z pozycji agorystycznych. Wystąpienie to spotkało się z bardzo dobrym przyjęciem.
Przed pożegnalnym obiadem, Krystian Michel dokonał podsumowania konferencji i zaprosił uczestników do udziału w jesiennej konferencję Libertarian International, która tradycyjnie ma miejsce w październiku w Londynie. Część uczestników konferencji wzięła udział w dwudniowej wycieczce do Krakowa i Oświęcimia, która szczególnie wspominać będą zwłaszcza ci, dla których była to jedyna jak dotychczas wizyta w Polsce.
Niewątpliwie brakuje w Polsce wydarzeń o podobnych charakterze, lecz być może konferencja Libertarian International zapoczątkuje dłuższą serię konferencji, niekoniecznie mających miejsce w Warszawie i dostępnych szerszemu audytorium (trzeba zwrócić uwagę na barierę językową, gdyż wspomniana konferencja odbywała się jedynie w języku angielskim). Pozyskane kontakty i nabyte doświadczenie w związku z organizacją konferencji z pewnością zaprocentują w przyszłości w jeszcze większych przedsięwzięciach.

Mikołaj Barczentewicz

—
Dzięki Maćkowi Miąsikowi można obejrzeć nagrania video z konferencyjnymi prelekcjami. Zapraszamy.