We Wrzeszczu od przeszło dwudziestu lat działa charytatywna sekcja „Darów”. Panie wolontariuszki, dziś już sędziwe kobiety przyjmowały na swoim stoisku używane rzeczy, które przynosili darczyńcy i sprzedawały. Pieniądz był przekazywany na dożywianie biednych dzieci w szkołach. Sekcja obsługiwała aż dwadzieścia szkół. Przynamniej było tak do sierpnia bieżącego roku – obecnie działalność jest zawieszona. Powód? Urząd skarbowy!
Continue reading
Author Archives: LUDzik
Szymon Chrupczalski “Prawa własności a ochrona środowiska”
Problem przekształcania i ochrony środowiska można rozłożyć na elementarne zagadnienia ekonomiczne regulowane prawnie: koszty zewnętrzne, dobra wspólne, użycie rzadkich zasobów oraz planowanie w czasie. Szkoła austriacka, podobnie jak szkoła chicagowska, krytykuje podejście do środowiska naturalnego oparte na ekonomii Pigou, lecz wychodzi z innych założeń niż nurt neoklasyczny law and economics.
Po pierwsze efektywność musi być rozumiana prakseologicznie, czyli jako indywidualne poszukiwanie celu, a nie jako maksymalizowanie wartości. Z punktu polityki gospodarczo-prawnej, tzw. społeczna efektywność powinna być oceniania w zakresie, w jakim instytucje prawne ułatwiają spójność pomiędzy rezultatami jakie chcą osiągnąć podmioty gospodarcze a środkami, jakie dobierają sobie do wyznaczonych celów.
Ludwik Papaj: “Prawo własności – ujęcie austriackie”
Choć wielu współczesnych filozofów i ekonomistów wskazuję wolność jako tę wartość, na której opierają oni swoje systemy, to w rzeczywistości jest ona bardzo różnie rozumiana. John Rawls deklaruje prymat wolności obok zasady maksymalizowania pozycji ludzi najbardziej upośledzonych przez system społeczny, podczas gdy Amartya Sen zajmuje się tzw. wolnością możliwości. Inaczej, bo w ramach społecznego wyboru kwestię wolności rozważa Szkoła Public Choice. Myśliciele skupieni wokół Szkoły Austriackiej stawiają natomiast na instytucję prywatnej własności jako gwaranta wolności. Przyjrzyjmy się zatem prawom własności tak, jak je widzą Austriacy.
Ludwik R. Papaj: “Le-konstrukcja”
Na żelaznych łańcuchach co rusz postrobotnicy dźwigają konkretne pomniki z betonu i ustawiają w strategicznych lokacjach. Wstępnie sztaby (oj nie złote…) ludzi za biurkami godzinami wybierają konkretną lokację, protokołują i m(i)arkują szczegóły. Podpowiedz: jednym ze słów-kluczy do rozpostarcia wrót rozumienia jest właśnie „biurko”. Powracającym pytaniem jest kiedy uda się ludzi od nich oderwać.
Ludwik R. Papaj “Oszukać prohibicje”
Swojego czasu natrafiłem na intrygującą stronę internetową i początkowo myślałem że jest to jakiś żart. Bo faktycznie nie jest łatwo uwierzyć, iż istnieje firma, która legalnie sprzedaje przez internet substytuty narkotyków na terenie naszego kraju. I co więcej, sądząc po rozmachu projektu Spółka World Wide Supplements Importer Ltd. może obecnie stanowić co najmniej 1-2* % dostawców rekreacyjnych substancji psychoaktywnych na polskim rynku – a wciąż się rozwija. Czy powstała realna alternatywa dla narkotyków? A może prohibicja została oszukana?
Pomysł na biznes, jak to często bywa (np. Naszaklasa.pl) został skopiowany – w tym wypadku z Anglii (przykład), gdzie też firma ma siedzibę. Ceny substancji sprzedawanych w brytyjskich sklepach wysyłkowych (przy obecnym kursie wymiany rzędu 4,1 PLN = 1 GBP ) są zbliżone do polskich, czyli stosunkowo atrakcyjne dla wyspiarzy.
Continue reading
Ludwik R. Papaj “IPN do likwidacji”
Uważam, że przypuszczony niedawno przez salonowiczów atak na Wałęsę jest chybiony z prostego powodu. To nie Wałęsa i jego ewentualna współpraca ze służbami PRLu są problemem nad którym należy się głowić. Tym problemem jest sama instytucja IPNu.
Continue reading
Ludwik R. Papaj “Ewolucjonizm społeczny”
Przełom w nauce jakiego dokonał w 1858 roku Karol Darwin prezentując swoje tezy i wydając w 1859 „The Origin of Species by Means of Natural Selection” jest niewątpliwie największym osiągnięciem XIX wiecznego przyrodoznawstwa. Skutki teorii ogłoszonej przez angielskiego biologa były wielopłaszczyznowe. Pomijając problem jaki przełomowa teoria sprawiła ortodoksyjnym teistom oraz zwolennikom celowościowej wizji świata i zjawisk w nim występujących, posłużyła ona także za naukowy oręż w dziedzinie filozofii społecznej. Za darwinistę społecznego uważał się zarówno Herbert Spencer jak i amerykański klasyczny liberał Wiliam Graham Sumner. Z darwinizmu korzystali także marxiści oraz posłużył on za wytłumaczenie koncepcji wyższości ras. Szczególny sposób w jaki nacjonaliści i naziści wykorzystali teorię doboru naturalnego skompromitowało ją na gruncie nauk społecznych. Współczesna teoria ewolucji, pomimo zachowania głównej myśli swego założyciela, w dużym stopniu odbiega od jego rozwiązań. Razem z rozwojem i rozszerzaniem się teorii ewolucji poza granice samej biologii wraca i ewolucjonizm społeczny min. za sprawą Friedricha Augusta von Hayeka.
Continue reading
Ludwik Papaj “Przyszłość edukacji w Polsce”
Nasz system to istna biurokratyczno – związkowa groteska. Na trzech nauczycieli przypada jeden pracownik administracji a utrzymanie związków zawodowych nauczycieli kosztuje nas wszystkich (w samym Krakowie) prawie milion złotych (źródło). Skuteczna, zreformowana edukacja powinna mieć inny kształt niż współczesna postsocjalistyczna hybryda. W interesie nas wszystkich leży zmiana systemowa oraz programowa. O tej drugie już pisałem. Gdy chodzi o reformę systemową trzeba się za nią zabrać nieco inaczej niż postulują to zwolennicy pełnej prywatyzacji szkolnictwa.
Niezależnie od powstającej w bólach edukacji prywatnej głównym problemem jest podstawowa edukacja publiczna i to na niej należy się skupić. Dwa problemy jakimi należy zająć się w pierwszej kolejności to:
1) odbiurakrytyzowanie szkolnictwa i decentralizacja
2) poddanie szkolnictwa elementarnej konkurencyjności
Continue reading
Ludwik Papaj “Zakaz zakazywania!”
W mojej pracy zdecydowałem się podjąć temat środków psychoaktywnych na płaszczyźnie prawa oraz etyki. Ponieważ u podstaw nowej kryminologii Iana Taylora, Paula Waltona i Jocka Younga legło przekonanie, że nauka społeczna musi angażować się po stronie określonych wartości, dlatego też moja praca będzie podchodziła do omawianego problemu z konkretnej perspektywy. Tak kryminologia, jak i etyka nie mogą ograniczać się jedynie do opisywania procesów bo jest to szkodliwe, gdyż pod płaszczykiem pozytywistycznego obiektywizmu nauki zawsze przemycane są pewne założenia natury filozoficznej, religijnej czy metodologicznej. Etyka i kryminologia stanowią nauki normatywne a ich celem jest wyznaczanie i dążenie do pewnych modeli alternatywnego ładu społecznego opozycyjnego do wypełnionej niedorzecznościami prozy życia codziennego. Praca nawiązuje do mojego wcześniejszego artykułu „Przestępstwa bez ofiar” i w dużej mierze traktuje przestępstwa związane z obrotem czy spożyciem narkotyków jako przestępstwa bez ofiar, gdyż ich wypadku trudno określić poszkodowanego.
Continue reading
Olgierd A. Sroczyński “Etyczne i polityczne aspekty dyskryminacji”
Wstęp
Celem niniejszego opracowania jest krytyczne spojrzenie na bardzo głośny i aktualny dzisiaj problem dyskryminacji i rozważenie jego etycznego i politycznego uzasadnienia. Innymi słowy zadaję pytanie – czy dyskryminacja jest usprawiedliwiona, czy też jest działaniem wbrew zasadom sprawiedliwości? Jakkolwiek odpowiedź udzielona na bazie powszechnych obecnie powierzchownych ujęć tego problemu wydaje się oczywista, tak po głębszej analizie jego podstaw i współczesnych konsekwencji prób jego rozwiązania („kult tolerancji”) popularne intuicje mogą okazać się zawodne.
Dyskryminację rozumiem w tym miejscu jako wykorzystywanie nierównomiernego rozłożenia pewnych ludzkich cech – wrodzonych lub nie – do tworzenia podziałów (nierówności) pomiędzy ludźmi, właśnie ze względu na te cechy. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że nie rozważam określanych często mianem dyskryminacji aktów przemocy, ponieważ posiadają one odrębną i zupełnie wystarczającą moim zdaniem kwalifikację. Pobicie czy też morderstwo z pobudek np. rasowych czy wyznaniowych nie różni się niczym od tego samego czynu, dokonanego z chęci grabieży bądź z jakiegokolwiek innego powodu, więc próby różnej kwalifikacji mają zabarwienie jedynie ideologiczne, które może jedynie spowodować komplikację problemu. [1]
Continue reading
Ludwik R. Papaj “Ład społeczny Hayeka”
Friedrich August von Hayek autor min. „Drogi do zniewolenia” i „Konstytucji wolności” jest współcześnie uważany za jednego z najbardziej wpływowych myślicieli Austriackiej Szkoły Ekonomii. Niewątpliwie wpłynęła na to nagroda Nobla z ekonomii, którą Hayek odebrał w 1974 roku równocześnie z Gunnarem Myrdalem.
W Cesarstwie Austriackim, w którym żył młody noblista istniało bujne życie intelektualne, to tutaj pracowali Ludwig von Mises, Ludwig Wittgenstein czy Karl Popper. Prawdopodobnie właśnie temu Hayek zawdzięcza szeroką gamę swoich zainteresowań naukowych – był nie tylko ekonomistą lecz zdobył także doktoraty z prawa i nauk politycznych oraz aktywnie interesował się psychologią (wydał książkę z tej dziedziny: „Sensory Order” w której min. twierdził, że wszystko, co wiemy o świecie ma postać teorii, którą da się zmienić).
Ludwik R. Papaj “Związkowcy vs Lobbyści – a sędziuje Lewiatan”
Jeden z moich ostatnich artykułów był cytowany na pardon.pl i odpowiedział na niego mój serdeczny znajomy Przemysław Ziemichód w swoim texcie „Dyktatura kapitału – polemika”. Autor próbował bronić zasadności związków zawodowych, twierdząc, że Polska odbiega od europejskich standardów uzwiązkowienia, a pozycja i liczebność organizacji walczących o prawa pracownicze nieustannie spada, w przeciwieństwie na przykład do siły przebicia lobbystów. Strajki stanowią pewną manifestację siły, zaś związki zawodowe są istotą obywatelskiej demokracji deliberatywnej.
Continue reading
Ludwik R. Papaj “Szansa na zniesienie dyktatury związków zawodowych?”
Przedstawiciele rządu, związków oraz pracodawców pracują nad zmianami kodeksu pracy oraz ustawy o związkach i sporach zbiorowych. Będzie trochę trudniej strajkować. Będzie mniej związków zawodowych, a za nielegalnie zorganizowane strajki pracodawca będzie miał prawo ubiegać się o odszkodowanie. Przeczytane w dzisiejszej Wyborczej: „Chcą związać ręce związkom zawodowym”.
Continue reading
Ludwik R. Papaj “Przestępstwa bez ofiar”
Współczesne prawo reguluje większość dziedzin naszego życia a w związku z tym ustawodawstwo dotyczące jednych z nich jest lepsze podczas gdy w wypadku innych jest gorsze i zawodzi. W niniejszym referacie podejmuje temat tak zwanych „przestępstw bez ofiar” (victimless crimes). Poruszony problem choć istotny, niejednokrotnie bywa pomijany w literaturze kryminologicznej i w filozofii społecznej. Bezpośrednio wiąże się to z dominacją pozytywistycznego ideału obiektywności nauki, w związku z czym w niniejszym opracowaniu podejmę się również tego tematu. Na końcu pracy opisuję kwestię powstania prohibicji narkotykowej i samej narkomanii jako przykładu przestępstwa bez ofiary.
Continue reading