Podatki powszechnie uważane są we współczesnym świecie za zjawisko jeśli nie wprost dobre, pożyteczne i właściwe, to przynajmniej za coś być może nieprzyjemnego, ale niestety koniecznego, nieuchronnego i oczywistego. W praktyce okazuje się, że w głównym nurcie (rynsztoku) debaty politycznej w „rozwiniętych krajach Zachodu” nie tylko nie próbuje się podważać samej zasadności pobierania podatków i innych danin przez państwo (co byłoby jeszcze zrozumiałe), ale wręcz uważa się za nienaruszalny pewien miłościwie panujący model regulowania tych świadczeń. Innymi słowy, można się jeszcze spierać o wysokość stawki VAT i akcyzy, o zakres fundowanej z budżetu opieki społecznej, o wysokości progów podatku dochodowego (a nawet sugerować nieśmiało podatek liniowy) – ale wszelkie próby podważania samych fundamentów systemu, a więc np. pomysł zniesienia obowiązku ubezpieczeń społecznych, likwidacji procentowego podatku od dochodu (i zastąpienia go np. pogłównym ryczałtem) – kwitowane są bądź oburzeniem, bądź pustym śmiechem, któremu towarzyszy uniwersalny argument machnięcia ręką i stwierdzenia: „Drogi panie, nigdzie w świecie…”. Kto kiedykolwiek widział telewizyjny występ Janusza Korwin-Mikkego czy jakąkolwiek dyskusję z udziałem przedstawicieli Unii Polityki Realnej skonfrontowanych z przedstawicielami innych ugrupowań, ten wie o czym mowa.
Continue reading
Category Archives: Archiwum Liberalis
Karol Korczak: Smutek libertarianina
Lecz klejnot parzył rękę Maedhrosa i zadawał mu ból niemożliwy do zniesienia. I wtedy dopiero Maedhros zrozumiał, że Eonwe miał słuszność i że synowie Feanora stracili prawo do Silmarilów, a przysięga ich była daremna. W męce i rozpaczy rzucił się więc do zionącej ogniem przepaści. Tak zginął Maedhros, a Silmaril przez niego zagarnięty wchłonęło łono ziemi. Maglor także nie mógł znieść męki, jaką mu zadawał jego Silmaril, więc cisnął go do morza, a potem błąkał się do końca swoich dni po wybrzeżu i śpiewał falom pieśni pełne bólu i żalu. Maglor bowiem należał do najznamienitszych pieśniarzy Dawnych Dni, ustępując sławą jedynie Daeronowi z Doriathu. Nigdy potem już nie wrócił między swoich współplemieńców. Stało się więc, że Silmarile znalazły dla siebie trwałe miejsca na świecie: jeden w przestworzach niebios, drugi w płomiennym sercu ziemi, a trzeci w głębinach morza.
John Ronald Reuel Tolkien, Silmarillion
Continue reading
Karol Korczak: Orkiestra gra
Już jutro po raz kolejny odbędzie się akcja charytatywna zwana „Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy”, największa w kraju dobroczynna zbiórka pieniędzy niezależna od państwa i Kościoła. Środki są co prawda przeznaczane dla państwowych szpitali, ale są wydawane na to, czego fundacja sobie zażyczy. Wydawać by się mogło, że jedyne tego rodzaju wydarzenie medialne i społeczne powinno być oceniane przez osoby o poglądach wolnorynkowych pozytywnie, jako przykład na to, że prywatna inicjatywa może z powodzeniem zastępować państwo w funkcjach socjalnych. Co ciekawe, jest inaczej. Continue reading
Artur Jan Milicki: Nie pozwólmy rozebrać tej szopy
W 2006 roku Waldek Deska, znany muzyk reggae (współzałożyciel zespołu DAAB) wybudował na swej działce pod Kazimierzem domek (szopę z desek) za 10 tys. zł, w której zamieszkał wraz z żoną. Urzędnicy uznali to za samowolę budowlaną i wydali nakaz rozbiórki. Waldek przypuszczał że tak będzie, mimo to świadomie budował swą szopę nie prosząc żadnego urzędnika o zgodę (i tak by jej nie dostał).
Continue reading
Karol Korczak: Wolność negatywna, czyli fundament człowieczeństwa
Wolność negatywna, czyli prawo do niezależności od decyzji pozostałych istnień ludzkich, zawsze była fundamentem światopoglądowym liberałów i libertarian. Rozmaite inne nurty myśli politycznej starają się wyznaczać jednostkowej wolności granice, które będą służyły innym wartościom: dobru wspólnemu, wzrostowi duchowemu, dbaniu o środowisko naturalne, o najuboższych, o nasze bezpieczeństwo, o przyrost naturalny. Zdajemy sobie sprawę, jakie szkody wyrządza ludziom takie myślenie w polityce. Ale jak dla mnie, bardzo interesujący jest wewnętrzny, psychologiczny aspekt konsekwencji stosowania instytucjonalnego przymusu. Continue reading
Karol Korczak: Blaski i cienie postępu
– Ludzie nie pragną nieśmiertelności – podjąłem po chwili. – Nie chcą tylko, po prostu, umierać. Chcą żyć, profesorze Decantor. Chcą czuć ziemię pod nogami, widzieć chmury na głową, kochać innych ludzi, być z nimi i myśleć o tym. Nic więcej. Wszystko, co zostało powiedziane ponad to, jest kłamstwem. Nieświadomym kłamstwem.
Stanisław Lem, Dzienniki Gwiazdowe t. II
Rozwój i bezpieczeństwo to dość podstawowe przeciwieństwa i trudno się nie zgodzić z faktem, że im więcej jednego, tym mniej drugiego. Niektórzy chcą w życiu więcej ryzykować, robić rzeczy wcześniej niespotykane, pławić się w odmętach intensywnych doznań zmysłowych. Inni wybierają drogę, która zapewni im bądź ludziom im bliskim zaspokojenie przez najdłuższy możliwy czas, na jakimś przeciętnym poziomie, podstawowych potrzeb życiowych. Trudno ocenić, kto w konkretnym przypadku wybiera lepiej, ale przeważnie staramy się utrzymać między tymi dwiema postawami jakąś równowagę. Jakie stanowisko powinniśmy zajmować wobec propozycji zwiększania bezpieczeństwa obywateli, które składają nam współcześni politycy, kierujący machiną państwa opiekuńczego?
Continue reading
Bartek Dziewa: Prosty pomysł na usprawnienie naszego systemu politycznego
Czemu nie to i w takim razie, co?
Wkroczyliśmy w czasy, w których nie możemy już tłumaczyć faktu, że mamy tak gówniany ustrój polityczny brakiem realnej alternatywy. Nie sposób już mówić, że to brak możliwości technicznych każe nam oddać najważniejsze decyzje w ręce wąskiej grupy ludzi. Nie jesteśmy już w stanie wmawiać sobie, że koszty dopuszczenia do głosu większej ilości obywateli są wyższe niż straty związane z tym, że ta wąska grupa ludzi wydaje nasze pieniądze wedle własnego widzimisię. Wkroczyliśmy w czasy, w których powinniśmy jasno opowiedzieć się za demokracją lub oligarchią [1].
Continue reading
Anarch: Z frontu walki o socjalizm albo smert!
Nie, szanowny Czytelniku, nie będzie to tekst o wyborach w Polsce, w której w zasadzie o socjalizm nie trzeba walczyć tylko zadecydować czy będzie miał on wąsy i bryle czy niski wzrost i kota.
Są ciekawsze miejsca od grajdołka nad Wisłą. Jak Wenewuzela na przykład.
W latyfundium pana Czaweza ostatnio nie dzieje się dobrze. Jeden z największych producentów ropy (Wenewuzela jest w pierwszej dziesiątce), posiadający również ogromne złoża gazu, jest jedynym krajem Ameryki Łacińskiej w stanie recesji. W maju inflacja wzrosła tam do 21% a ceny żywności podrożały o 41% w skali rocznej.
Continue reading
cynik9: Euro i po euro
Upadek komunizmu w Europie dwadzieścia lat temu ujawnił próżnię polityczną wypełnianą dotychczas przez półwieczną konfrontację sowiecko-amerykańską. Żyjąca sobie w zaciszu amerykańskiego parasola Europa Zachodnia pierwszy raz od wojny skonfrontowana została z doniosłą kwestią geopolityczną – co dalej z Niemcami? Niemcom szansę na zjednoczenie podzielonego od wojny kraju historia zaprezentowała na tacy. Było jasne że bez względu na koszty ją wykorzystają. Z drugiej strony Francja i reszta Europy miały swoje wątpliwości. Tak lubię Niemcy że niech lepiej pozostaną dwa państwa, miała powiedzieć pani Thatcher.
Continue reading
Karol Korczak: Manifest humanistyczny
Problem nie polega na tym, czy ludzie są „wystarczająco dobrzy” dla konkretnego typu społeczeństwa, a raczej na tym, jak stworzyć instytucje społeczne, które najbardziej sprzyjają rozwojowi potencjału inteligencji, wdzięku, towarzyskości i wolności.
Paul Goodman
Jak plaga twoje kłamstwa rozsiewają się
Szybko po świecie
Panując nad sztuką oszustwa
Zwiększającą twoje chore uzależnienie
To nadaktywna wyobraźnia
Zniewalająca twą pustą powłokę
Chuck Schuldiner
Continue reading
Filip Paszko: Apoteoza, albo dlaczego libertarianizm ogranicza
Powyższy tytuł oczywiście jest pewną formą nadużycia. Może więc zanim przejdę do rzeczy, postaram się trochę usprawiedliwić. Przede wszystkim, nie uważam, by libertarianizm sam w sobie ograniczał perspektywy intelektualne w jakikolwiek sposób. Nie uważam też, że sam libertarianizm jest myślą polityczną o wąskich horyzontach. Uważam jednak, że są pewne tendencje w libertarianizmie, które powinny być czym prędzej zarzucone, jeśli libertarianizm chce mieć jakiekolwiek perspektywy. Tendencje, niestety, dosyć powszechne.
Nie wiem, czy czytaliście hymn Hansa-Hermanna Hoppe do „Etyki wolności” Rothbarda. Nie wiedzieć czemu, hymn nazwany został „Wstęp do wydania amerykańskiego” (jak gdyby tekst pisany prozą nie mógł być zatytułowany „hymn do Rothbarda”, albo w jakiś inny, przynajmniej szczery sposób). Nie, serio mówię, jeśli nie czytaliście, to gorąco polecam. Zresztą w ogóle Rothbarda chciałbym polecić wszystkim, którzy chcą polemizować, czy to z nim, czy to z libertarianizmem. Tyle wątków tam znajdziecie, że wam kartek w MS Wordzie zabraknie.
Continue reading
Krzysztof Śledziński “De(kon)strukcja Rothbardowskiej koncepcji monopolu”
„(…) Właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy (…)”.
Autor nieznany
Wprowadzenie
Koncepcji monopolu poświęcono wiele uwagi w ekonomii austriackiej, co nie zaskakuje biorąc pod uwagę wagę owej kwestii. O jej istotności świadczyć może chociażby fakt, że trzech spośród najwybitniejszych ekonomistów austriackich, mianowicie Ludwig von Mises, Israel Kirzner i Murray Rothbard, przedstawiło autorskie teorie monopolu. Teorie te, warto również zaznaczyć, są ze sobą sprzeczne. Trafnie zaprezentował to w swoim artykule D. T. Armentano[1]. Twierdzi on, że „[j]edną z najbardziej kontrowersyjnych dziedzin ekonomii austriackiej, na której temat toczą się ostre dysputy wśród najbardziej nawet uznanych teoretyków, jest teoria monopolu”. Armentano, przeanalizowawszy poszczególne koncepcje, skłania się ku interpretacji Rothbarda tego zjawiska, tj. monopolu jako przywileju państwowego rezerwującego pewien obszar produkcji dla poszczególnej jednostki lub grupy. Definicja ta „wydaje się niewrażliwa na krytyczne argumenty wysunięte w stosunku do teorii monopolu Misesa i Kirznera”[2] (co zresztą nie dziwi, skoro Rothbard odciął się od nich całkowicie). Z tego względu została ona zaakceptowana przez środowisko ekonomistów austriackich, lecz nie tylko, powszechnie bowiem z Rothbardowskiego rozumienia monopolu korzystają również libertarianie, z najbardziej prominentnymi przedstawicielami ruchu włącznie, żeby wspomnieć o Samuelu Edwardzie Konkinie III[3], Royu Childsie[4], Stephanie Kinselli[5] czy Hansie Hermanie Hoppe[6]. Czy jednak takie sformułowanie koncepcji monopolu jest pozbawione wad?
Continue reading
Karol Korczak: Po co nam emocje?
Konflikt między emocjami a rozumem jest stary jak świat. Niektórzy ludzie wierzą, że tylko ich świeże, oryginalne, nie inspirowane niczym odczucia są w stanie ukształtować ich życie w taki sposób, jak zawsze pragnęli. Inni skłaniają się ku temu, aby wszystko, co się w ich życiu dzieje, kierowało się rozsądkiem i logicznie spójną moralnością. Która z natury rzeczy sprzeciwia się naszym odruchowym, wewnętrznym pragnieniom.
Jeszcze niedawno sądziłem, że takie podejście do życia w naszej cywilizacji to skutek wpływu chrześcijaństwa. Ale teraz patrzę na to inaczej. Być może kluczowe znaczenie miała kultura grecka. Tak czy owak, członek cywilizacji europejskiej od czasów antycznych przeżywa wyraźny konflikt między chęcią a powinnością, a wszyscy wokół istnienie tego konfliktu mu udowadniają. Przez swoje zachowanie i opinie. Znajdujemy się w środku mechanizmów dzielących nasze życie na różne, nie przystające do siebie części. Wielu ludzi problem ten zauważyło, a niektórym nawet udało się coś z tym zrobić. Jednymi z najwybitniejszych z nich byli z pewnością filozofowie liberalni Ludwig von Mises i Ayn Rand oraz psychologowie Daniel Goleman i Nathaniel Branden. Prześledźmy, jak myśliciele ci starali się pogodzić funkcjonowanie chęci i obowiązku w życiu ludzkim.
Continue reading
Karol Korczak: Wzorce męskości
Wielokrotnie rozważałem, czemu mężczyźni prezentują w swoim życiu tak różne postawy. Jest to zagadnienie zahaczające o ekonomię czy politykę, tym niemniej starałem się tutaj stworzyć jakąś własną aprioryczną perspektywę, jako że nauki humanistyczne często rozpatrują wiele powiązanych zjawisk w oddzieleniu od siebie. Zapewne wypadałoby wkrótce tą perspektywę systematycznie opisać, ale na to jeszcze przyjdzie pora. Teraz chciałbym w sposób niemal pozanaukowy wyjaśnić moje wątpliwości w określaniu postawy męskości, czyli zasadniczego elementu również mojej własnej tożsamości emocjonalnej.
Continue reading
Karol Korczak: Etyka argumentacji negocjacyjnej
Profesor Hans Hermann Hoppe stworzył dla Austriackiej Szkoły Ekonomii fundamenty etyczne dotyczące uzasadnienia dla istnienia prawa własności. Jego teorię nazywa się etyką argumentacji. Uzasadnienie dla prawa własności wywodzi się z hipotetycznej sytuacji, w której dwaj ludzie przeprowadzają dyskusję na temat tego, co jest ich własnością. Na podstawie teorii Hoppego, akceptując jej wady i zalety, zapragnąłem stworzyć własną, która miałaby większe zastosowanie dla rozmaitych realnych problemów społecznych, niekoniecznie związanych w jakikolwiek sposób z ekonomią. W ten sposób ustalając własną wersję fundamentów ideowych dla libertarianizmu praw naturalnych.
Continue reading