Stany Zjednoczone będą miały nowego prezydenta. Baraka Obamę, który wygrał wyścig z Johnem McCainem, lansując się na nowego Kennediego. Hasłami obecnego prezydenta elekta były „zmiana” i „nadzieja”, sugerujące odejście od obowiązującego fatalnego reżymu Busha. W dodatku sukcesem okazało się przedstawienie McCaine’a jako kontynuację tej nieudolnej polityki. W efekcie Obama wygrał z druzgocącą przewagą z jednoczesnym poklaskiem mediów i wielu intelektualistów.
Category Archives: Mateusz Machaj
Mateusz Machaj “Śmierć Mistrza”
Wcześnie nad ranem 23 stycznia 2002 roku odszedł od nas klasyk libertariańskiej myśli politycznej, wielki przeciwnik rozpasanego etatyzmu, jeden z największych filozofów politycznych XX wieku, Robert Nozick.
Nozick należał do grona wolnorynkowców zaliczanych jako “hardcore libertarian” czyli właściwie anarchokapitalistów, którzy opowiadali się praktycznie za całkowitą likwidacją państwowego molocha i zastąpienia go strukturami w pełni prywatnymi. Jednakże, co stanowi jeden z największych fenomenów w historii, w tej antylewiatanowskiej płaszczyźnie znajdował uzasadnienie dla państwa minimum, które powinno według niego dbać o ochronę wolności i własności przed atakiem różnych intruzów. Stąd niewidzialna ręka rynku wymusi w miejsce skrajnej anarchii powstanie agencji ochronnych i prywatnych policji, z których po walce pozostanie jedna – i właśnie tą zostanie państwo, które nie powinno się rozrastać bardziej niż klasyczne liberalne minimum.
Continue reading
Mateusz Machaj “Czy Fed jest prywatny”
Aktualny kryzys poza ogólną dewastacją na giełdach, która przełoży się wkrótce na tak zwaną „gospodarkę realną”, niesie ze sobą także jakieś pozytywy. Jednym z nich jest ogólny spadek zaufania do instytucji banku centralnego i uszczerbek dla naiwnej wiary w to, że jest w stanie poprowadzić do stabilizacji gospodarki. Jeśli ostatnie sto lat papierowego pieniądza mogłoby nas czegoś nauczyć, to z pewnością tego, że w pełni pusty pieniądz wcale nie przynosi braku kryzysów gospodarczych, lecz nawet prowadzi do ich nasilenia. W dodatku każdy kolejny kryzys zdaje się być gorszy od poprzedniego.
Mateusz Machaj “Więcej regulacji na problemy regulacji”
Na niedawnym nieformalnym szczycie w Brukseli przedstawiciele państw zebrali się, aby przygotować wspólne stanowisko w sprawie kryzysu na inny, oficjalny szczyt, który odbędzie się już w tym tygodniu 15 listopada w Waszyngtonie. W stanowisku tym uzgodniono następujące rzeczy: wzmocniony ma zostać Międzynarodowy Fundusz Walutowy, który stanie się centralną i pierwszą instytucją na świecie. Do tego należy objąć nadzorem agencje ratingowe, ujednolicić normy księgowe, wzmocnić nadzór i regulacje, i stworzyć kodeks postępowania w sektorze bankowym, który wyeliminuje nadmierne ryzyko.
Mateusz Machaj: Czy istnieje rynek praw własności? Komentarz.
Słuchanie obu stron opowieści przekona cię, że opowieść to coś więcej niż dwie strony
Frank Tyger
W swoim bardzo ciekawym, wnikliwym i ważkim tekście Krzysztof Brejnak zwrócił uwagę na arcyważną problematykę definiowania praw własności i określenia tak zwanego „optymalnego” rozwiązania społecznego. W jego tekście jednak pojawiły się pewne istotne nieścisłości, które sprawiają, że nie do końca tak naprawdę wiemy, kiedy mamy „rynek”, a kiedy go nie mamy. Dlatego pokusiłem się o pewne uzupełnienie.
Continue reading
Mateusz Machaj “Pies zjadł zadanie domowe”
Kilka dni temu w „Financial Times” pojawiła się informacja, że jedna z najważniejszych agencji ratingowych – Moody’s – wystawiła błędne oceny niektórym inwestycjom ze względu na błąd w systemie komputerowym. Temat ten jest wbrew pozorom szalenie ważny, bo pokazuje jak bardzo chory jest dzisiejszy kapitalizm. Agencje ratingowe, w tym właśnie Moody’s, stanowią trzon tej zmizerniałej konstrukcji. Wystawiają poszczególnym inwestycjom oceny w zależności od ich ryzyka. I tak najlepsza ocena, jaką można otrzymać to Aaa, a kolejno potem są odpowiednio niższe (Aa, A, Baa…). Potrójne „A” oznacza inwestycję niezwykle bezpieczną, prawie tak bezpieczną, jak papiery amerykańskiego rządu, których wypłacalność jest praktycznie stuprocentowa (ponieważ, aby je wypłacić wystarczy, że amerykańskie państwo wydrukuje dolary).
Continue reading
Mateusz Machaj “Czy Chiny sterują polityką pienieżną?”
Mity są nieodłączną częścią ludzkiego świata. Dotyczy to również rzeczywistości gospodarczej. Są wyśmienitym narzędziem zakłamywania rzeczywistości, zrzucania winy na metafizykę, czy też świat, który jest poza zasięgiem działań człowieka. W ostatnim czasie w polskich mediach, które podążają tutaj w ślad za amerykańskimi opowieściami, mogliśmy dostać mnóstwo ciekawych wywodów na temat rosnącej w Polsce oficjalnej inflacji. Nie zamierzam się rozwodzić na temat tego, że oficjalne wskaźniki inflacji są w Polsce zaniżane, o czym doskonale wie każdy, kto kupuje systematycznie żywność. Nie zamierzam dyskutować o tym, że inflacja jest wyższa niż się nam to wmawia, lecz o samych powodach inflacji.
Mateusz Machaj “Liga Mistrzów tylko dla bogatych?”
Czasem warto odpocząć od gospodarki i nieuchronnie przypiętego do niej kagańca politycznego. A że jestem fanem piłki nożnej, to szczególnie gustuję w oglądaniu tej rozrywki w klasie najwyższej – to jest oglądaniu ligi angielskiej i Ligi Mistrzów (w ostatnim czasie zresztą te dwie grupy zaczęły się, co nie dziwne, w większym stopniu pokrywać). Co może zainteresować osobę nie zainteresowaną samą piłką nożną to dyskusja, która toczy się w środowisku kibiców Ligi Mistrzów. Dyskusja, która ogniskuje się wokół podobnych schematów jak te przy rozmowach o socjalizmie i kapitalizmie.
Mateusz Machaj “Częściowe zniesienie belkowego”
Nazwisko Marka Belki póki co dość trwale wpisało się w historię gospodarczą najbliższych lat polskiej prowincji Unii Europejskiej. Nie dlatego, że jako minister dokonał wielkiej reformy finansów publicznych. Nie dlatego, że zmniejszył w Polsce fiskalizm, albo bezkarność urzędów skarbowych. Lecz dlatego, że wprowadził podatek od zysków kapitałowych pieszczotliwie zwany od jego nazwiska „belkowym”. Niedawno rozpętała się dyskusja na temat ewentualnego zniesienia tego podatku.
Mateusz Machaj “Czy kapitalizm jest odpowiedzialny za kryzys?”
O kłopotach amerykańskiej gospodarki rozpisują się nie tylko ekonomiści i analitycy finansowi. Dziś jest to temat także dla lewicowych ideologów i wieszczy z nieukrywaną radością przepowiadających upadek kapitalizmu. Ich wywody nader często cechuje brak fachowości, wynikający z niezrozumienia mechanizmów władających współczesnym światem finansów. Co gorsza, zdają się być też zakładnikami własnych idei, skazanymi na walkę z jednym tylko wrogiem – rynkiem. Lecz obecnych problemów nie zrodziła ani obrazoburcza orgia wolności gospodarczej, ani mistyczne siły rynku, które drogą konieczności historycznej nasilają jego wahania.
Mateusz Machaj “Argentyńska naiwność”
Dziesięć lat temu Argentyna przeprowadziła skuteczną reformę walutową, która zakończyła epokę hiperinflacji, kłopotów budżetowych, tworząc doskonałe podstawy pod wysoki wzrost gospodarczy i stabilny rozwój. Przywiązano peso do dolara na zasadach currency board – liczba pieniądza w obiegu musi mieć swój odpowiednik w rezerwach dewizowych, więc każda jednostka krajowej waluty jest zabezpieczona dolarową “kotwicą”.
System jest wzorowany na starym sprawdzonym standardzie złota, w którym państwo nie może emitować więcej pieniądza niż wynosi ilość kruszcu. Kiedy zrezygnowano ze standardu złota, otworzyły się drzwi do płynnych kursów walutowych i swobody drukowania pieniądza (przez niektóre kraje wykorzystywane aż nadto). Wtedy również sięgnięto po nowe metody walki z inflacją; banki centralne zaczęły ingerować w działalność banków komercyjnych, ustalać stopę procentową i wymuszać rezerwy obowiązkowe, co musiało się odbić na ich działalności finansowej. Ze wzrostem cen walczono (Polska i UE robią to dalej) spowalniając szybkość obiegu pieniądza zamiast walczyć o utrzymywanie jego podaży na rozsądnym poziomie. Taki proceder odbywa się pod płaszczykiem bezpieczeństwa, co jest czystą manipulacją mającą na celu większy interwencjonizm na rynku finansowym.
Continue reading
Mateusz Machaj “Ekonomiczna kartka z podręcznika”
W tym tygodniu po raz kolejny napomkniemy o ekonomicznych mitach. Tym razem pragnę krótko powiedzieć o propagandzie, jaka jest rozpowszechniana przez znanego ekonomistę Paula Samuelsona.
Mowa o znanym podręczniku z ekonomii, jaki odniósł oszałamiający sukces na całym świecie i jaki jest najlepszym sprzedającym się akademickim pisadłem traktującym o zasadach funkcjonowania gospodarki. Jego autorem jest znakomity profesor Paul Samuelson, mistrz lewicowego myślenia i instrumentalnego traktowania człowieka, nauczyciel na prestiżowej uczelni MIT. Jego podręcznik zawiera oczywiście standardowe absurdy, jakie oferuje ekonomia keynesowska np. takie jak “paradoks zapobiegliwości”, który ma sugerować, że nie opłaca się oszczędzać, bo szkodzi to gospodarce i pomniejsza to dochód. A tymczasem to oszczędności sprawiają, że można rozbudowywać strukturę kapitałową. Oszczędności są źródłem funduszy, jakie wspomagają uruchamianie inwestycji w sprawnie funkcjonującej gospodarce rynkowej. Keynesiści chcą wspomagać inwestycje drukiem pieniądza i sztuczną ekspansją kredytową, a jedyne do czego to prowadzi to do cyklu koniunkturalnego, który jak wiadomo kończy się recesją. Im bardziej prymitywne społeczeństwo, tym mniej oszczędza i więcej konsumuje dzisiaj. Jeśli wiem, że będzie padał deszcz jutro, to zrezygnuję z przyjemności opalania się i zacznę się martwić długim okresem, dlatego zbuduję sobie dach. Zrezygnuję z czegoś dzisiaj w imię lepszego bytu jutro. Keyensiści twierdzą, że to jest złe, bo zamiast się opalać i mieć przyjemność, zaczynam cudować, a “w długim okresie to wszyscy będziemy martwi”. Proponują, żebyśmy się dalej opalali, a dach się sam zbuduje poprzez drukowanie banknotów i depozytów.
Continue reading
Mateusz Machaj “Nonleseferyzm, nonsens, a może po prostu nonkonformizm?”
Niedawno miałem przyjemność przeczytać w czasopiśmie “Dziś” artykuł pana Przemysława Sieradza “Przeciwko kapitalistycznej globalizacji”. Kolejny lewicowy manifest nie różni się zasadniczo od swoich poprzedników. Występuje przeciwko kapitalizmowi, podważa ekonomiczne prawdy i tradycyjnie przypina wszystkim politykom plakietki neoliberalizmu.
Pozwolę sobie napomknąć, że miałem okazję dowiedzieć się, że Andrzej Olechowski to “najbardziej znany oprócz Leszka Balcerowicza” polski neoliberał. Śmiem również napomknąć, iż rzekomo Międzynarodowy Fundusz Walutowy i Bank Światowy to wielkie instytucje, które służą bezdusznym ideom koncepcji wyzysku. Jeszcze zaś ciekawsza wydaje się interpretacja finansowego kryzysu, jaki dotknął w 1997 roku kraje azjatyckie. Według autora świadczy to o nietrwałości i niestabilności kapitalizmu jako porządku ekonomicznego. Jakież to szczęście, że wspaniała egalitarna Kuba i cudowna indyjska władza prowadząca równościową politykę redystrybucji zdołały uchronić mieszkańców krajów jakimi rządzą przed liberalizmem.
Continue reading
Mateusz Machaj “Najważniejszy jest kapitalizm!”
Na ostatnim spotkaniu w Sztokholmie prezydenci i premierzy krajów z całego świata narzekali, że na świecie występują ogromne dysproporcje majątkowe między krajami biednymi a bogatymi. W szczycie uczestniczyło 11 krajów, miedzy innymi Polska, zaś premier Francji Jospin ładnie skomentował zjazd: “Uczestnicy mają różne doświadczenia, ale wszyscy wywodzą się z centrolewicy”. Z czego się wywodzą nie ma to jednak większego znaczenia, lecz z pewnością wszyscy zdają się nie rozumieć, jakie jest źródło biedy.
Zaskakująca jest niekonsekwencja socjalistów, wylewających na nas potok egalitarnych pomysłów, które ocierają się o koncepcje autorytarne. Na przykład pomysł kontroli przepływów finansowych jest bezpośrednią inspiracją z działań Adolfa Hitlera, ponieważ to III Resza jako jeden z pierwszych krajów w historii wypowiedziała wojnę swobodnemu przemieszczaniu się kapitałów. Zresztą, jak ktoś słusznie zauważył, faszyzm, nazizm, komunizm i socjalizm to tylko kłótnia w rodzinie. Wracając jednak do niekonsekwencji współczesnej lewicy, warto zwrócić uwagę na to, że jej przedstawiciele przyznają, że kraje kapitalistyczne są znacznie bogatsze i mają wyższą stopę życia niż III Świat. Jednakże z ogromną pasją potrafią krytykować ten system, oparty na zasadach wolności i prawa własności, ale przecież niewątpliwie to właśnie ten system doprowadził do tak wielkiego bogactwa całego zachodniego świata. Znienawidzone kolejne rewolucje przemysłowe były wielkim krokiem do dobrobytu. Spostrzeżenie dobre, ale skojarzenia przyczyn i wyciągnięcia wniosków brak.
Continue reading
Mateusz Machaj “Kryzys 1929-33, czyli największy przekręt w historii świata”
Wielka Depresja z lat 1929-1933 – symbol ogromnego kryzysu gospodarki kapitalistycznej uchodzi za jeden z największych argumentów przemawiających na rzecz interwencji państwa. Na dodatek powszechnie uważa się, iż w 1933 roku “wspaniały” prezydent Roosevelt rozpoczął “Nowy ład”, który zdołał pokonać “kapitalistyczną bestię” – używając słów Paula Samuelsona, czołowego ekonomisty wychwalającego Związek Radziecki, laureata Nagrody Nobla. Okazuje się jednak, że prawda jest inna. Niestety zafałszowana przez lewicowe środowiska. A jej zafałszowana wersja rozpowszechniania jest przez podręczniki, pomoce naukowe, a nawet kulturę.
Na początek zastanówmy się nad logiką ludzkiego działania. Wiemy, że przedsiębiorstwa powstają na rynku po to, żeby spełniać potrzeby klientów. W zależności od preferencji, możliwości, jakie daje natura i kapitał zaspokajają zachcianki konsumenta. Zatomizowane społeczeństwo składa się z milionów jednostek, z których każda nosi w sobie nieskończone miliardy informacji. W wyniku swobodnej wymiany, gwarancji wolności każdy z nas suwerennie wyraża swoje możliwości i talenty. Jesteśmy producentami i konsumentami, wydajemy z siebie indywidualne sygnały, które są podstawą do dalszego działania – naszego i osób nas otaczających. Tym również, a może przede wszystkim, wyraża się działalność gospodarcza.
Continue reading